İÇERİK ÖZETİ
İçerikte XEV adındaki İtalyan şirketin tasarladığı 3 boyutlu yazıcı ile üretilebilen ilk arabayı inceleyecek, elektrikli otomobil fiyatları açısından elektrikli araba piyasasındaki yerini belirleyeceğiz.
Polymaker adında Çinli üç boyutlu yazıcı firmasıyla anlaşan XEV, önce LSEV olarak adlandırılan daha sonra Yoyo adını alan iki koltuklu ucuz bir elektrikli araç üretmeye karar veriyor. ABS gibi sistemlerin de dahil olduğu Avrupa güvenlik standartlarını da sağlayan tasarımın bataryası da değiştirilebiliyor. Bu da kullanıcılara sürekli gelişen batarya teknolojilerini yakından takip etmelerini ve istediklerinde değişiklik yapmalarını sağlıyor.
150 kilometre menzile sahip 1,5 metre eninde, 2,5 metre uzunluğundaki arabanın azami hızı ise saatte 70 kilometre. Şehirler arası ulaşım için uygun olmasa da kent içinde kullanmak mantıklı duruyor.
Şimdi gelin arabanın üretilmesini olanaklı kılan tarihsel teknolojik süreci açıklayalım ve detayları tartışalım.
3 BOYUTLU YAZICI VE ELEKTRİKLİ ARABA
3 boyutlu yazıcı teknolojisi, bilgisayarda üç boyutlu olarak tasarlanmış bir nesneyi; kompozit, polimer ve reçine gibi bir hammaddeyi kimyasal işlem ve ısıyla eriterek üretmeye dayanır. 1980’li yıllarda ortaya çıkmıştır ancak yaygınlaşması 2010 yılını bulmuştur. Yaygınlaşmasının bu kadar gecikmesinin nedeni üretim maliyetinin yeni yeni azalması ve daha hassas baskı makinelerinin üretilmesiyle ilgilidir. Yeni girişimlerin ve medyanın ilgisi ise bu yazıcıları ev kullanımı için bile kullanmayı olanaklı duruma getirmiştir.
Farklı hammaddeler ile çalışan detaylı ya da kaba basım yapabilen değişik nitelikte birçok yazıcı modeli vardır. Ancak CAD gibi programlarla yapılabilen üç boyutlu tasarım için ileri derecede yazılım bilgisi gerekmektedir. Çünkü yeni teknolojiler üç boyutlu baskının hangi noktasında ne yoğunlukta ve detayda hammadde kullanılacağına ilişkin bilgiyi bu tasarımdan almaktadır. Bu nedenle amatör kullanıcılar baştan tasarım yapmak yerine shapeways ve thingiverse gibi web siteleri üzerinden insanların paylaştığı stl uzantılı tasarım dosyalarını indirerek düzenleme yapmakta ve öyle çıktı almaktadır. Bu sitelerde ayakkabı tasarımlarından tutun da mutfak gereçlerine kadar yaratıcı yüzlerce tasarım bulunmaktadır.
Bugün birçok endüstriyel alanda etkin olarak kullanılan üç boyutlu yazıcıların motor dışındaki parçalarının neredeyse tamamı gene bir üç boyutlu yazıcı ile üretilebilmektedir. Gelecekte motorunu da kendisinin üretebileceği kabul edilen bir öngörüdür. Bunun yanında Elon Musk’ın da Mars yolculuğu için en çok önem verdiği teknolojilerden biri gene 3 boyutlu yazıcılardır. Geçtiğimiz yıllarda tamamı üç boyutlu yazıcı ile üretilebilen, Mars koşullarına dayanıklı; kendi kendine yetebilen ev tasarımları yarışması bile yapılmıştı. Bu noktada çağımızın yükselen değeri elektrikli araçlarda da üç boyutlu yazıcıların kullanılması kaçınılmazdır. Gelecekte internetten indirdiğimiz bir arabayı kendi garajımızda basabileceğimizden emin olsak da XEV, şimdilik geleceği farklı bir biçimde yaklaştıran yenilikçi bir elektrikli araba şirketi olarak böyle bir projeye girişmiş.
3 BOYUTLU YAZICI İLE ÜRETİLEBİLEN ARABA VE ELEKTRİKLİ OTOMOBİL FİYATLARI
Geleneksel otomobiller tekdüze bir tasarımla geliyorlar. Bu durum yalnızca sizin zevkinizi yansıtmakta değil aynı zamanda kişisel gereksinimlerinizi karşılamakta da sıkıntı çıkarıyor. Söz gelimi Elon Musk’ı SUV bir araç tasarlamaya iten süreç piyasadaki arabaların birbirinin kopyası olmasından başka bir şey değil. Kopya ve kötü tasarımlar…
Örneğin çocuklu aileler için tasarlanan bir araç türünde kucağınızda bebeğiniz varken onu araç koltuğuna otururken beliniz resmen ikiye ayrılıyor. Elinizde poşet varken bagajla cebelleşiyorsunuz. İşte Elon Musk da bu nedenle kapısı tavana açılan dümdüz ve geniş arka koltuğa sahip bir SUV tasarlıyor. Ancak diğer otomobil şirketleri hal-i hazırda satan tasarımlar varken devrimsel tasarım değişikliklerini yapmaktan kaçınıyorlar. Bu da bizim konfor düzeyimize doğrudan olumsuz etki ediyor. Halbuki eskiden donanıma göre yazılım üretilirken artık yazılıma ve kişisel gereksinimlerimize göre araba üretilmesi gerekiyor.
Gerçi bu sorun yalnızca arabalarda böyle değil. Gündelik yaşamımızın çok kullanılan buzdolabı gibi bir eşyası bile yakın bir geçmişe kadar tencerelerin sığamayacağı bir raf biçimine sahipti. İçine tencere koymadığınız bir buzdolabı… Yeni yeni modüler tasarımlara geçiyorlar.
XEV adındaki elektrikli araba şirketi de Yoyo ile yepyeni bir bakış açısıyla benzer tasarım sorunlarını çözmek iddiasıyla ortaya çıkıyor. Küçük iskeletinin tamamen kişiselleştirebilmesine olanak sağlıyor. Yeryüzündeki karbon salınımını azaltmayı amaçlayan elektrikli arabaları herkes alabilsin diye maliyetleri de düşürerek tüketiciye sunuyor. Tesla’yla başlayan uygun fiyatlı elektrikli araba düşüncesini bir adım sonraya taşıyor ve 7500 Euro fiyat etiketi ile de dünyanın en ucuz elektrikli arabası olacağı düşünülen Sondors‘u yakalayan bir başarım ortaya koyuyor.
ELEKTRİKLİ ARAÇLAR NE ZAMAN ALINABİLİR?
Elektrikli araba alınır mı alınmaz mı? sorusunun yanıtı bulunduğunuz ülkeye göre değişiklik gösteriyor. Elektrikli araçlar büyük bir hızla gelişiyorlar. Aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere menzili 500 km ye kadar çıkan araçlar var. 2021 yılında piyasaya sürülmesi beklenen Tesla Roadstar’ın 1000 kilometre menzili olacağı söyleniyor. Harley’in elektrikli motosikletleri bile iddialı menzillerle geliyor. Yani artık dolu bir bataryayla gideceğiniz yol bir depo benzinle gideceğiniz yolu geçti bile.
Yüksek menzile sahip elektrikli araçlardan bazıları(1)
Model | Menzil |
Tesla Model S | 630 Kilometre |
Tesla Model X | 560 Kilometre |
Jaguar I-Pace | 465 Kilometre |
Kia eNiro | 450 Kilometre |
Mercedes EQ C | 450 Kilometre |
Hyndai Kona Electric | 450 Kilometre |
Audi e-Tron | 400 Kilometre |
Şarj sürelerinde büyük ilerlemeler var 15-20 dakikada araç bataryasının yüzde 80’ini doldurmayı başardılar. Lastik firmaları kablosuz şarj teknolojisiyle şarj merkezine park edildiğinde kablo kullanmadan araçların lastiklerden şarj olabilmesini sağlayan sistemler geliştiriyor. Bataryaların ömrü uzuyor. Hızlı şarj istasyonlarının sayısı artıyor.
Elektrikli araçlar için geliştirilmiş Türkiye’deki hızlı şarj istasyonları.
Benzinli arabalara göre aktarım organları çok daha az olan bu yüzden enerji kaybına neden olmayan, karbon salınımını azaltan elektrikli araçları almak mantıklı. Ülkemizdeki şarj istasyonu sayısı da özellikle Zorlu Holding’in önderliğinde gün geçtikçe artıyor. Dört beş sene daha şimdilik hibrit alalım bari diyecek olsak da kur düştüğünde, arabalar alınabilecek rakamlara gerilediğinde gözümüz kapalı elektrikli araçlara dönelebiliriz bence. Hem vergisi az, hem şarj süresi benzin alma süresine yaklaştı hem de evimizde bile fişe takabiliyoruz. Daha ne!
KAYNAKÇA
https://newatlas.com/automotive/xev-yoyo-3d-printed-electric-city-car/
https://www.electrive.com/2019/12/16/xev-reveals-data-of-the-ultra-light-yoyo-car/
https://maiotik.com/sondorstan-3-tekerli-ucuz-elektrikli-araba/
https://maiotik.com/elektrikli-harley-davidson-ile-24-saatte-1723-kilometre/