Cesare Pavese yazarına ait can yayınlarından çıkan bu kitap, yetişkin edebiyatının ölçünlü boyutlarında basılmıştır. Basımı okumaya engel bir durum oluşturmamakta yolculuklarda da rahatça taşınılabilecek biçimdedir. Kitabın basımında sarı saman kağıt kullanılmıştır bu bir taraftan uzun süreli okumalarda gözlerin yorulmasını engellerken bir taraftan da ikinci kalite hamur olmasıyla eleştirilebilmektedir. Ancak kağıdın dokusu kolay yıpranmayacak sağlam bir his vermektedir.
Kapak koyu tonlar üzerine atılmış kırmızı bir Cesare Pavese imzası taşımaktadır. Okuru metne yönelten ilk ögenin kapak tasarımı olduğu düşünüldüğünde okur için yekpare ve çekici bir görüntü oluşturduğunu söylemek olanaklıdır. Yazarın eserinden izler taşıyan bir anlatı için kapakta yazarın imzasının bulunması kapağın içerikle de uyumlu olduğunu göstermektedir. Ancak arka kapaktaki yorum ve bilgiler eseri okuyacak okurun düşünme sorumluluğunu elinden almaktadır. Ona yönlendirici bir etki yapmaktadır. Bölümler arasındaki geçişler ise rahat anlaşılır, okumayı zamana bölecek biçimde düzenli yerleştirilmiştir.
KONUSU
Babasız bir çocuk olarak İtalya’da büyümüş başkahramanımızın Amerika’ya gidip türlü işlerde çalışarak zenginleşip köyüne geri dönmesini anlatan eser, başkahramanımızı geçmişiyle karşılaştırmış, kahramanımız köyüne döndüğünde ikinci dünya savaşının ve italyan halkının birbiriyle hesaplaşmasının bitiminde kimseyi yirmi yıl önce bıraktığı gibi bulamamıştır. İtalya’da hâla yağmur yağdığında ya da toprak bellendiğinde yeryüzüne cesetler çıkmaktadır. Yazar, babasızlığını bir yere ait olarak gidermeye çalışmaktadır. Faşizmin yıkıcılığını ve savaşın anlamsızlığını geçmişi arayarak aktarmıştır okura.
Başkahramanımız anlatı zamanının içinde büyük bir değişikliğe uğramasa da yirmi yıllık Amerika macerası boyunca değişikliklere uğramış devingen bir karakterdir. Aslında anlatıdaki bütün karakterler ikinci dünya savaşını, faşizmi yaşadığı için dünyaya bakışlarında değişikliğe gitmiş aynı kalmayan devingen karakterlerdir. Bu kadar devingen karakterin arasında karakterlerle özdeşim kurma zorluğu çekilmemektedir. Ancak karakter sayısının çokluğu, bazılarını yalnızca bir kere duyduğumuz insanların anlatıya girip çıkması anlatının akıcılığına sekte vurmuş okumayı zorlaştırmıştır.
Doğa betimlemelerindeki yazınsallıkla ön plana çıkan Pevase, köyünü anlattığı bazı yerlerde betimlemelerden çok yer adlarına başvurunca İtalya’ya yabancı okurun zihninde ortam duygusunun oluşmasını zorlaştıracak durumlar ortaya çıkarmıştır. Ancak eserin altında yatan siyasal söylem güçlüdür.
Faşizm, toplumların akıllarını elinden alan onu belleksizleştiren kötücül ve bencil kılan bir süreçtir. Hitler insanların geçmişini yani toplumun hafızasını silmek için kütüphaneler dolusu kitap yakmıştır. Ancak faşimzin geçmişi silmek istediği bir zamanda geçmişine dönmek için İtalya’ya dönen yazar sezdirmeden faşizme karşı da büyük bir duruş sergilemektedir. Faşizm’in insan doğasına aykırı ve eninde sonunda, mutlaka biteceğini haber veren eserin bugün en azından temel noktalarda haklı çıktığını görmek kadar sevindirici bir son yoktur.
Bu girdi, Ankara Üniversitesi’nde Prof. Dr. Sedat SEVER’in Türkçe Eğitimi Doktora programında yürütmüş olduğu Öğretici ve Yazınsal Metin İncelemeleri dersi için hazırlamış olduğum incelemenin sonuç bölümüdür. Bu dersten çıkardığım sonuç puanlama sistemini de değiştirmem gerektiğidir ama onu da zaman bulunca yaparım artık sevgili okur.