Otonom sürüş denilince akıllara Tesla gelse de girişimler yalnızca Tesla ile sınırlı değil. Hatta tekil kullanıcıya seslenmenin de ötesine geçecek biçimde tasarlanıyor. Söz gelimi AutoX adında bir şirket var. Bir ayağı Amerika’da olan bu şirket geçtiğimiz sene Şangay’da Robotaksi adında bir merkez açmıştı. Zaten 2018’den bu yana yerel yönetimlerin de izniyle yaklaşık 100 otonom aracı deneme sürüşlerine çıkarıyorlardı. Toplam 12 kentte trafiğe açık alanlarda 100 bin saatlik deneme sürüşüne erişince de filo sonunda hizmete açıldı.
Şirket aslında Amerika merkezli ancak Operasyon şefi Jewel Li, öncelikli hedeflerini Çin pazarını kazanmak olarak belirlemiş. Çünkü Çin hem reklam maliyeleri hem de düzenlemeler açısından şirketlere daha büyük kolaylıklar sunuyor. Diğer taraftan hal-i hazırda Amerika’da bu sektörde Waymo ve GM’s Cruise gibi güçlü rakipler de var. Bu nedenle şirket önceliğini Çin pazarına vermiş. Ama Çin’deki rakiplerinin de farkında.
Çin’in arama motoru Baidu’nun Apollo adında Toyota ve Honda ile iş birliği yaptığı sürücüsüz taksi hizmeti veren bir girişimi var. 40 araçlık bir filoya sahipler. Yakında hem araç sayısını hem de hizmet ettikleri kentleri Pekin’e kadar genişletmeyi hedefliyorlar. Geride bıraktığımız yıl 7,5 milyon dolar kâr etmeyi de başarmışlar. Sonra Baidu ve Google mühendislerinin iş birliğiyle kurulan pony.ai var. Daha 2020’nin başında yalnızca Toyota’dan 400 milyon dolarlık bir yatırım aldılar ve Kaliforniya operasyonları için Hyundai ile iş birliğine gittiler. Pony.ai de kullanıcı dostu mobil uygulamalarıyla son birkaç yıldır Çin’de zaten hizmet vermekte. AutoX ise bunlara karşın Ford’un hibrit modelleriyle çalışıyor ve daha gelişmiş arayüze sahip mobil uygulamalar tasarlamayı amaç ediniyor. En büyük artıları 100 araçlık şimdilik büyük denebilecek otonom sürüş deneyimi sunan filoları.
Böyle yeni teknolojileri kâr edilebilir bir noktaya taşımak hayli riskli ve önemli bir iş. Ancak şirketler eğer bu zorlayıcı girişimleri başarırlarsa da vizyonlu bir yatırımla önümüzdeki yıllar için mükemmel bir dönüt elde ediyorlar.
YAZILIMA GÖRE ARAÇ DÖNEMİ
Eskiden araç üretilip yazılım giydirilirdi. Şimdi yazılım şirketleri başı çekiyor ve otomobil firmaları yazılıma göre araç üretmeye çalışıyor. Ülkemizde henüz otonom sürüş hizmeti sunan bir taksi firması yok ancak Çin trafiğinde çalışan bu sistemin İstanbul’da da pekâlâ çalışabileceği bir gerçek. Keşke Türkiye’de düzenleme ve regülasyonlar için teknolojinin bize kadar gelmesini beklemese ve erken davransa. Şu kanunları önceden çıkarsa. Böylece şirketler de hukuk kurallarının koruması altında özgürce çalışsalar.
Bir de şunu belirtmek isterim. Mobil uygulamaya girip gideceğin yeri işaretleyerek kullandığın bu otonom sürüş vadeden taksiler, özellikle sosyal mesafenin gittikçe önem kazandığı ve kazanacağı salgın sonrası dünyada ciddi kazanımlar elde edecek.
Var ya fon yönetecek adamım. Sırf geri dönüşüm ve otonom sürüşle ilgilenen şirketlere yatırım yapsanız önümüzdeki 10 yıla ferahsınız. Tabi yattığınız yerden olmaz. Bir şeyler de üretmeniz gerek ama durum bu.