“Çağdaş bir toplumun duyarlı ve etkin bir üyesi olabilmek, bireyin tüm duygu ve düşünceleriyle yaşadığı evreni algılamasını gerektirir. Bir resme bakmak, bir sergiyi gezmek, bir dans gösterisini izlemek ya da bir roman, bir şiir, bir öykü okumak; kişiyi, dünyaya sanatçı gözüyle bakan bir duyarlık ile tanıştırır. Sanatsal iletilerle etkileşimi yoğunlaşan birey ise duygu ve düşünce boyutuyla yetkinleşmeye, tepkilerini bilinçlendirmeye yönelir” (Sever, 2008: 20) Edebiyat, amacı öğretmek olmadığı halde en güzel eğitimi gerçekleştiren araçtır. Ferit Avcı yazarının Kırmızı Fil’i Gördünüz mü? kitabı, okurlara sezdirmeden mavi, sarı, kırmızı, yeşil gibi renkleri de pekiştirerek öğretir.
Kırmızı Fil’in kaybolmasıyla başlayan anlatıdaki karakterler genel olarak durağanlardır ancak Ferit Avcı anlatının bir kısmını bilerek belirsiz bırakmış ve Fil’in başına gelenleri okura açıklamamıştır. Fil konuşmadığı için bir değişim geçirip geçirmediğini bilemeyiz. Bu nokta okurların yaratıcılığına bırakılmıştır. Çocuğa bir düşünme sorumluluğu vermesiyle Ferit Avcı gibi bir yazarın amacına ulaşabildiği sezilmektedir.
Kitabın iç sayfalarında kullanılan kağıt çocuğun kitaba duyduğu saygıyı ve sevgiyi artıracak türdendir. Nitelikli kolay yıpranmayacak ve renklerin derinlikli görülebildiği bir kağıt kullanılmıştır. Sayfa düzeninde de boşluklara dikkat edildiği görülmektedir. Bu sayede kitabı kavradığımızda sayfanın üzerine gelen parmağımız resimlere bakmamızda bir engel yaratmamaktadır. Ancak kapak için malzeme kalitesi açısından aynı şeyleri söylemek mümkün değildir. Kapak, okuru metne yönelten ilk ve en önemli unsurlardandır. Boyutu ve içeriği açısından yeteri kadar dikkat çekicidir, basım kalitesini de olumsuz etkileyen bir durum yoktur ancak kapağın ince kartondan yapılması bir oyuncak gibi kitabını odadan odaya taşıyan bir çocuk söz konusu olduğunda dayanıklı olmayacak ve çocukla kitap arasındaki etkileşime olumsuz etki edecektir.
YAPITIN KONUSU
Yapıt, okurlara ileride bir takım sorunlarla kendilerinin yüzleşmesi gerektiğini duyumsatmak ve kimi sorunların da zamanla kendiliğinden çözüleceğini aktarmaktadır. “Çocuk edebiyatının en temel işlevlerinden biri çocuklara okuma sevgisi ve alışkanlığı kazandırmaktır.” (Sever, 2008: 19). Ferit AVCI’nın Kırmızı Fil’i Gördünüz mü? adlı eseri 2 ile 4 yaşları arasında kitapla arkadaş olma (Sever, 2018:24) evresinde olan çocuklara birkaç kez okunabilir. Bu durum hem çocuğun kavram dünyasını varsıllaştıracak hem de okul başarısını artıracaktır. “Yapılan araştırmalara göre, okul çağından önce çocukların uygun resimli kitaplarla buluşması ve onlara düzenli kitap okunması, çocukların okula başladıktan sonraki başarılarında büyük fark yaratmaktadır. Birçok kitap okunan, kitapları incelemeye ve hikâyeleri tekrar anlatmaya isteklendirilen çocukların iyi okurlar olmaya daha yatkın oldukları bilinmektedir.” (Anderson, 2013: 63).
Ferit Avcı’nın Kırmızı Fil’i Gördünüz mü? eseri 2-4 yaş arasındaki çocuklara tavsiye edilebilecek bir yapıttır.
KAYNAKÇA
Anderson, Nancy, A. (2013) Elementary Childeren’s Literature. Pearson Education. Inc., USA.
Sever, Sedat (2008) Çocuk ve Edebiyat, Tudem Yayımları, Ankara.
Sever, Sedat (2018) Sanatsal Uyaranlarla Dil Öğretimi, Tudem Yayımları, Ankara.
Bu girdi, Ankara Üniversitesi’nde Prof. Dr. Sedat SEVER’in Türkçe Eğitimi Doktora programında yürütmüş olduğu Öğretici ve Yazınsal Metin İncelemeleri dersi için hazırlamış olduğum incelemenin sonuç bölümüdür. Bu dersten çıkardığım sonuç puanlama sistemini de değiştirmem gerektiğidir ama onu da zaman bulunca yaparım artık sevgili okur.