Alt tarafı içki diyebilirsiniz ama fazlası var: Viskinin faydaları yeniden doğuşa kadir bir içki. Sadece içki deyip hafife alınmamalı. Viski tarihine bir göz atalım canlar.
Bir devleti kurmak için çok para gerekir. Çok para getiren yegane şey de içkidir. 18. yy. da Amerikalar bol bol içki tüketiyordu, kişi başı yaklaşık 20 litreden bahsediyoruz. E hal böyle olunca halkın içkiye olan düşkünlüğü devlet adamı olan Alexander Hamilton’a devlet adına çok para kazandıracak bir fikir verdi.
Hamilton ve Washington
Hamilton, başkan Washington’u kongreden Viski Yasasını geçirmeye ikna etti(o zamanlar devlet yaklaşık 75 milyon dolar borç içindeydi) ve Amerika’nın kurucusu George Washington da alkole devlet komisyonu getirerek ilk federal vergiyi içkiyle kazanmış oldu. İçki üreticileri bu vergiden memnun olmadı elbette hatta bazı üreticiler belli zaman sonra vergi toplayıcılarını katranla tüye buladılar. Lakin değişen bir şey olmadı. 1974 yılına gelindiğindeyse George Washington, çıkan viski isyanını bastırmak için ordu toplayıp başına bile geçti(13 bin kişilik bir ordu bu).
Bir de Başkan Washington, ülkedeki en büyük viski damıtma tesisine de sahip zaten önceden. Ama zamanın şartlarında elektrik, makineler falan olmadığı için su değirmenleriyle öğütülüyor arpalar. Nişasta sıcak su katılıp şeker oluncaya kadar karıştırılıp en son maya eklenerek şekerin alkol olması sağlanıyordu. Yaklaşık 80-90 kere damıtılıyordu. Bu George Washington’nın sıradan, dinlendirilmemiş viskiydi. Washington’un müşterilerinin %40’ı da perakendecilerdi. Bu da onu Amerika’nın ilk ve en başarılı likör dağıtıcısı yaptı. Böylece Amerika’da 1799’da 41.500 litre içki üretilmiş ve bundan 1.800 dolar kar edilmişti(bugünkü parayla 25 bin dolar ediyor). O gün bugün Amerikalı çiftçiler, rahmetli olan Washington’un yolundan giderek tarım için değil de viskinin faydaları için tahıl üretirler.
Viskinin faydaları aynı zamanda Amerika’nın batıya genişlemesinde de rol oynadı. Tren yolları öncelikle viski için kullanılıyordu. O zamanlar Amerikanın batısında kurulan her yeni şehirde viski depolayan bir salon olması gerekiyordu ve batıda çalışan madenciler, kovboylar, çiftçiler ve neredeyse halkın hepsi viski tüketiyordu. Böylelikle de viski Amerika’nın batıya genişlemesinde önemli rol oynadı. Yani kısacası viski olmasaydı Amerikalılar bağımsızlık savaşından kalan borcun altında kalabilirlerdi. Amerika’nın varlığı; vergiler, ulaşım ve viskiye bağlıdır.
Eskilerin Viskisi
Eskiler viskinin sonsuz yaşam olduğuna inandılar. Sihirli olduğunu düşünüp beşinci element olarak kabul ettiler.
Viskinin anlamı, yaşam suyu demektir. Eğer elinizde çürümekte olan bir şeyler varsa viskinin içine koyarsanız çürümesi durur ve bu da o dönem için viskinin esrarengiz bir şey olduğuna inandırmaya yeterdi. İşte bu yüzden viski orta çağlarda çoğu tıbbi işlerde kullanılıyordu hatta ameliyatlarda uyuşturucu olarak bile görev aldı.
Viski olmasaydı şu an Avrupa’daki onca yolun olmaması kuvvetle muhtemeldi . Birleşik krallıkta 1536 yılına 8. Henry kendi kilisesini kurmaya karar verdi ve diğer rahipleri beş parasız ortada bıraktı. Rahipler yola koydular; İskoçya’ya. O dönemde rahiplerin tek gerçek becerisi de viskinin faydalı olduğunu düşünerek viski yapmaktı. Yıllar geçtikçe halk rahiplerin tekniklerini aldı ve tahılları kavurarak viskilerine tütsülenmiş eşsiz bir tat verdi. İsmine de Scotch dendi. Tüm Avrupa’da yaygınlaşan bu içki ile deli paralar kırıldı. 1707 yılında birleşme anlaşması imzalandı ve İskoçya Birleşik Krallığa bağlandı. Parlamento’da bir zaman sonra damıtıcılara vergi koydular. Damıtıcılar yani üreticilerde bu vergilere karşıydı. Scotch üreticileri vergi memurlarının bir adım önüne geçebilmek için dağlara, uzak yerlere kaçmak zorunda kaldılar, yakalanmamak için geceleri üretim yaptılar(‘Ay Parlatıcıları’ ismi de buradan gelir aslında).
İSYAN
1715 yılında kanlı bir isyan yaşandı. Ay Parlatıcıları ve hükümet arasında olan bu çatışmada bir sorun vardı! İngiliz askerlerinin sığırlarının geçebileceği yollar İskoçya’da yoktu ve böylelikle buna çözüm bulup şu an kullandığımız yollara benzer yollar inşa ettiler(çakıl, küçük çakıl ve sudan oluşan bir yol). 1801 yılında İngilizler 1100 km yol inşa etmiş oldular. Gündüzleri askerler, geceleri ise Ay Parlatıcıları bu yolları kullandılar. Bu sağlam yollar bütün Avrupa’ya yayılmış oldu.
Birkaç yıl sonrasında 1820’lerde içki üreticileri viskiden arta kalan posaları ineklere verdiler. Ve inekler alkolik oldular. Alkolik olan ineklerden mavi sütü ortaya çıkmıştı ve üreticiler sütler beyazlasın diye içine alçı karıştırdılar. Amerika’da viski damıtıcıları sayesinde gıda güvenliği düzenlenmeleri oldu ve Amerika’da ‘Gıda ve İçki Kurumu’ açıldı.
Viskinin yapılması modern kimyanın doğmasına da temel olmuştur.
Her şey Araplarla başladı aslında ‘hırslı bilginler’. Arap bilim insanlarının en büyük buluşlarından biri damıtmaydı. Viskinin faydaları , damıtma mucizesi İslami dünyadan Hristiyan dünyaya yayılırken tek bir içkiden daha fazlasını da beraberinde getirdi. Bilim. Avrupa’nın zihinlerini yeni fikirlere açtı ve Avrupa’da aydınlık çağlarda viskiyi damıtma hakkında düşünen bilim adamları bir bakmışlar rönesans gerçekleşmiş(Vay anasını).
Avrupa’da içki öyle yaygınlaşmıştı ki öğretmenlerin, rahiplerin ve askerlerin maaşlarının bir kısmı viskiyle ödenir hale gelmişti. Bu aydın insanlar da gerçek viski içip içmediğini öğrenmek istemişti.
18.yy’da denizciler bunu kanıtlamak için basit bir test uygulamayı başarmış. Barutu küçük bir kaba koyup, aldıkları içkiyi üstüne eklemişler. Eğer ateşe verildiğinde patlıyorsa denizcilerin iyi kalitede bir şişe alkol aldıkları anlaşılır olmuş. Kaçak içkiler içinse sallama yöntemi önemliymiş. Kaçak içki üreten (dağ insanları denirmiş o zaman)dağ insanları içkiyi nasıl ürettiklerini kontrol etmek için sallama yöntemlerini kullanıyorlarmış. İçki ne kadar iyiyse sallandıktan sonra çabucak içindeki köpükler ve baloncuklarında yok olması gerekirmiş.
Viskinin faydaları , doğuşu ve arkasındaki bilim Avrupa’nın karanlık çağlardan çıkmasına, yeni bir ulusun kurulmasına yardım etmiştir. Ve hatta bahsetmediğimiz birkaç olay daha, balinaları kurtarmış, televizyon programlarının yayınlanmasını sağlayıp insan oğlunun uzaya çıkmasına da yardımcı olmuştur.
Bu konu hakkında ufak bir dip not olarak filmde söyleyebiliriz: Lawless(Kanunsuzlar-2012)
Filmi çok önceden izlemiştim ama gerçekten sürükleyiciydi ve dehşet doluydu. Tavsiye edilebilir bence